Kategori: Tüm Hekimlerimiz

50 yaşını geçmiş her 7 erkekten 1’inde prostat kanseri riski bulunuyor. Bu neden erken teşhis büyük önem taşıyor.

Prostat kanseri belirtileri neler?

Son yıllarda hızla yaygınlaşan kanser türleri, pek çok kişinin korkulu rüyası. Türkiye’de görülme sıklığıyla ilk sırada olan akciğer kanseri tüm kadın ve erkeklerin sağlığına tehdit iken; bazı kanser çeşitleri yalnızca kadınlara veya erkeklere özgü oluyor.

Erkeklerde idrar yapmada zorluk, erken boşalma gibi belirtilerle kendini gösteren prostat kanseri de, akciğer kanserinden sonra görülme sıklığı en fazla olan erkeklere özgü kanser türü…

Prostat, idrar, bağırsak ve cinsel organın bulunduğu bir alanda yer alıyor. Bulunduğu yer nedenle prostatta görülebilecek sorunlar, birçok sistemi olumsuz etkileyebiliyor. İdrar yakınmaları, erken boşalma ve sertleşme gibi cinsel fonksiyon bozuklukları, kabızlık ve fıtık da prostat kanserinden kaynaklanabiliyor.

PSA testinin düzenli yaptırılması gerekiyor

Sinsice ilerleyen prostat kanseri erken dönemde belirti vermiyor. Bu nedenle 45-50 yaşlarından itibaren her erkeğin mutlaka düzenli olarak PSA testi yaptırması gerekiyor. Ailesinde prostat kanseri olan kişilerin test yaptırmaya 40 yaşından itibaren başlaması öneriliyor. Birçok kanser türünde olduğu gibi prostat kanserini de erken evrede tespit etmek, tedaviden tam başarı alınmasını sağlıyor. Prostat kanserinde çevresel faktörler de etkili olurken, özellikle hayvansal yağ içeriği yüksek besinlerin tüketimi riski artırabiliyor. Bu nedenle sağlıklı beslenme ve sağlıklı yaşam tarzı prostat kanserinden korunmada önemli bir rol oynuyor.

Prostat kanseri tedavisinde robotik cerrahi kullanılıyor

Son yıllarda gelişen teknoloji sayesinde ameliyat tekniklerinde de pek çok yenilik yaşanıyor. Bunlardan biri olan robotik cerrahi de, prostat kanseri tedavisinde kullanılan yöntemlerinden bir tanesi… Robotik cerrahi yöntemi ile yapılan ameliyatta önceki tekniklere göre iz daha küçük ve kanama daha az oluyor; sinir koruyucu teknik daha etkili uygulanabiliyor, sonda süresi kısalıyor, iyileşme daha hızlı ve ağrısız gerçekleşiyor. Tüm tedaviler sonrası prostat kanserinden kurtulma oranı yüzde 90’ın üzerine çıkıyor.

Genellikle 50 yaşın üzerindeki kişilerde görülen prostat hastalıkları içinde en yaygın olanı iyi huylu prostat büyümesidir.

Prostat nedir?

Prostat büyümesi, 50 yaş üstü erkeklerin yarısında yaşanan ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen ötelenmemesi gereken bir rahatsızlık. Çoğu zaman prostat kanseri ile karıştırılan iyi huylu prostat büyümesi erken aşamada ilaçla tedavi edilebiliyor. Sonraki aşamalarda ise ameliyata ihtiyaç duyulabiliyor.

Üreme organının bir parçası olan prostat erkeklerin yaşlanmasıyla yavaş yavaş büyümeye başlıyor. Genellikle 50 yaşın üzerindeki kişilerde görülen prostat hastalıkları içinde en yaygın olanı ise iyi huylu prostat büyümesi. İçinden idrar yolu geçtiği için prostat büyümesiyle bu yolda daralma meydana geliyor ve idrarı tam olarak boşaltamamaya bağlı sorunlar yaşanıyor.

Prostat büyümesi belirtileri

İyi huylu prostat büyümesi belirtileri yaşla birlikte arttığı için 50-60 yaş arasındaki erkeklerin yüzde 50’sini, 80 yaşın üzerindekilerin ise yüzde 90’ını etkiliyor. Ancak ailesinde prostat hastalığı olan erkeklerde büyüme daha erken başladığı gibi hızlı da ilerleyebiliyor. Ayrıca, obezite, tip 2 diyabet, kalp hastalıkları bulunan ve az hareket eden erkeklerde hastalık daha sık görülüyor. Kişiler çoğunlukla sık ve zor idrara çıkmak ve kesik kesik idrar yapmaktan şikayet ediyorlar, gece tuvalete kalkmayan erkeklerin 40 yaşından sonra bu ihtiyacı hissetmeleri de ilk belirtiler arasında yer alıyor. İyi huylu prostat büyümesi belirtileri, prostat kanseri de dahil olmak üzere diyabet, idrar kanal darlığı, mesaneyi etkileyen nörolojik hastalıklara da işaret edebiliyor. Bu nedenle idrar yapamama şikayetleri olanların zaman kaybetmeden ayırıcı tanı için hekime başvurması gerekiyor.

Tanıda PSA testinden yararlanılıyor

İyi huylu prostat büyümesinin tanısında, ayrıntılı kişi hikayesi, fizik muayene ve tıbbi testlerden yararlanılıyor. Öncelikle hastalığın iyi huylu mu yoksa kötü huylu mu olduğunu tespit etmek için önce PSA (Prostat Spesifik Antijen) testi ve işeme testi yapılıyor. Aynı zamanda ultrason ile prostatın büyüklüğü ve anatomisi değerlendiriliyor. PSA sonuçlarının belli bir seviyenin üstüne çıkması halinde kötü huylu prostattan şüpheleniliyor ve parmakla rektal muayene çok önem arz ediyor. Ele gelen bir sertlik tespit edilirse de biyopsi alınarak patolojiye gönderiliyor. Ancak PSA’nın yüksek olmasının her zaman kötü huylu olduğunu da göstermediğinin bilinmesi gerekiyor.

Prostat büyümesi tedavisi

İyi huylu büyüme tespit edilen ve hafif şikayeti olan kişilerde tedaviye yaşam tarzı değişikleri ile başlanıyor. Düzenli hekim takibinde olmak kaydıyla öncelikle sıvı alımının düzenlenmesi sağlanıyor. Kişiye yatmadan veya dışarıya çıkmadan önce sıvı içmemek, kafeinli içecekler ve alkol tüketmemek gibi önerilerde bulunuyor. Daha ileri durumdaki vakalarda ise ilaç tedavisi uygulanıyor.

Prostat ameliyatına ne zaman ihtiyaç duyuluyor?

İdrarını yapamayan, ciddi enfeksiyon ve kanama yaşayan kişilerde cerrahi tedavi gerekiyor. Ancak bunun için kullanılan endoskopik lazer yöntemi sayesinde kişi genelde bir gün hastanede kalıyor. Çok büyümüş olan prostatlarda robotik cerrahiden de yararlanılıyor.

İyi huylu prostat büyümesinin belirtileri

• Günde 8 veya daha fazla olacak şekilde sık idrara çıkmak,
• İdrar yaparken zorlanmak ve yaptıktan sonra da tam boşaltamama hissi duymak,
• İdrarı erteleyememek,
• Zayıf ya da kesintili idrar yapmak,
• Uykudan idrara sık kalkmak,
• İdrar kaçırmak,
• İdrarda renk ve kokunun farklı olması.

Prostat kanseri tanısında kanda PSA testinin yeri nedir?

PSA yıllardır prostat kanseri tanısında kullanılan ve herkes tarafından iyi bilinen, “fakat yanlış bilinen”, bir kan testidir. Prostata özgü antijen (PSA), erkek prostat bezi içindeki belirli hücreleri tarafından üretilen bir maddedir. PSA meniye prostat tarafından salgılanır, boşalma sonrası meninin sıvılaştırılmasını sağlar. Doktorlar tarafından prostat kanseri açısından riskli hastaları belirlemek için kullanılır. Normal sınırlar içinde olması hastada prostat kanseri olmadığını göstermediği gibi yüksek seviyede olması da hastaya prostat kanseri varlığını ortaya koymaz. Doktorlara, hastanın prostat kanseri açısından riskli olduğunu ve ileri inceleme yapılması gerektiğinin sinyallerini verir. PSA prostat kanseri dışında, iyi huylu prostat büyümesi, prostat iltihabı sonucu da yükselebilir. PSA normal değerleri yaşa göre farklılık gösterir. Genel olarak laboratuvarlarda sınır değer <4 olarak verilir. Halbuki PSA değerini yaşa göre değerlendirmek gerekir. 40 – 45 yaş aralığında normal PSA <1; 50-60 yaş arasında PSA<2.5; 60-70 yaş aralığında <4 olmalıdır. Mesela 50 yaşındaki bir erkekte PSA 3.5’ise mutlaka ürolog kontrolü gerekir.

Prostat kanserinin tanısında MR yardımlı prostat biyopsileri nasıl uygulanmaktadır?
“Standart prostat biyopsisinde” prostat kapsül kısmı (periferik zonu) 12 bölgeye ayrılır ve her bölgeden rastgele bir parça alınır. Ultrason cihazı, normal prostat dokusu ile kanserli dokuyu ayıramaz, bu nedenle biyopsi için şüpheli alanlar hedef alınamaz. Prostattan farklı alanlardan rastgele örnek alınıp tümörlü doku ile karşılaşılacağı umulur. Bu rastgele biyopsiler, hızlı ilerleme potansiyeline sahip kanserleri bazen yakalayamaz. “Yeni tip MR füzyon biyopsilerde” hastaya önce özel bir prostat MR’ı çekilir. Daha sonra MR’ da prostat kanseri için şüpheli alanlar belirlenir, dijital ortamda işaretlenir. Bu görüntüler özel ultrason cihazlarına yüklenir ve prostat biyopsileri özellikle MR’ın işaret ettiği alanlardan alınır. MR prostatta özellikle 0.5 cc üzerindeki saldırgan kanserleri çok iyi gösterdiği için bu yöntemle hayatı tehdit edebilecek prostat kanserleri kaçırılmaz.

Prostat bezi büyüdüğünde idrara çıkma yolunu (üretra) daraltır ve tuvalete çıkma sırasında güçlükler ortaya çıkar.

50’den sonra prostat kanserine dikkat

Prostat hastalıkları ya da diğer bir deyişle idrar yapma ile ilgili rahatsızlıklar günümüzde erkeklerin hekime başvurmalarına neden olan en sık sorunlar arasındadır. Prostat hastalıkları selim prostat büyümesi (BPH), prostat kanseri ve prostat iltihapları olarak üç gruba ayrılır. Özellikle 50’li yaşlardan itibaren yaygınlaşmaya başlayan idrar yapma ile ilgili yakınmalar prostat büyümesinin işareti olabilir. Ayrıca prostat kanseri riski bu yaşlardan itibaren artar. Prostat kanseri tanısında kullanılan bir kan tahlili olan PSA (Prostat Spesifik Antijen) incelemesi ile prostat kanseri olma olasılığı değerlendirilir. Prostat büyümesi prostat kanserine yol açmaz, ancak bazı erkeklerde prostat büyümesi ve prostat kanseri aynı anda bulunabilir.

Öte yandan prostat iltihapları ise her yaştaki yetişkin erkekte oluşabilir. Prostat bezi, erkeklerde idrar torbasının (mesane) hemen çıkışında yer alan kestane büyüklüğünde bir organdır. İdrarın geçtiği kanal olan üretrayı çevreler. Prostat bezi salgıladığı sıvılarla spermleri taşıyan meniye katkıda bulunarak, üremede önemli bir işlev görür.

Prostat belirtileri

Prostat bezi büyüdüğünde idrara çıkma yolunu (üretra) daraltır ve tuvalete çıkma sırasında güçlükler ortaya çıkar. Kimi zaman büyümüş prostat nedeniyle idrar yolu iltihapları ve kanamalar olabilir ya da idrar tam olarak boşaltılamaz. Uzun süre tedavisiz devam eden bu sorunlar bazen mesane ve böbrek bozukluklarına yol açabilir. Prostat büyümesine bağlı yakınmalar 50 yaşın üzerindeki erkeklerde sıkça rastlanır. Bu yakınmalar arasında tuvaletten sonra idrar torbasının tam olarak boşaltılamaması, sık idrara gitme, kesik kesik ya da zayıf ve ince akım ile işeme, idrar yapmaya başlarken beklemek ve ıkınmak, geceleri sık idrara kalkma ihtiyacı vardır.

Prostat muayenesi ağrısızdır

“Selim prostat büyümesi”nde üroloji uzmanı genellikle, yakınmalarınızla ilgili birtakım sorular sorarak idrar problemlerinizin ne derecede (hafif, orta veya şiddetli) olduğunu saptamaya çalışır. Geçmişteki ve şu anki tıbbi sorunlarınızı öğrenir, prostatınızı muayene eder. Bu muayene kısa süreli ve ağrısızdır. İdrar tahlilinizi yaparak kanama veya iltihaplanma olup olmadığını kontrol eder. Kan tahlilleri ve idrar yollarının ultrasonografisi ile prostat hastalığının böbrekleri etkileyip etkilemediğini inceler. Ürodinamik incelemeler yoluyla idrar akışının hızı ve kuvvetinde azalma olup olmadığını, idrar yaparken mesanenizin içerisindeki basınç değişikliklerini ve prostat büyümesinin idrarı boşaltmaya engel olup olmadığını tespit etmeye gerek olabilir.

Prostat ameliyatı ve diğer tedavi seçenekleri

• Günümüzde prostat büyümesinin tedavisinde başvurulabilecek yollar şunlardır:
• Takip: Düzenli aralıklarla yakınmaların kontrolü
• İlaç tedavisi
• Kapalı prostat ameliyatları
• Açık ameliyat

Her tedavi seçeneği ile durumumuzun daha iyiye gitme ve düzelme olasılığı vardır. Ameliyat ile yapılan tedaviler yakınmaları en etkili olarak gideren yöntemlerdir ama prostat büyümesi olan her erkek ameliyat olmak zorunda kalmayabilir. Nitekim ilaç tedavilerine de günümüzde daha sıklıkla başvurulmaktadır. Tedavi seçeneklerinin avantajları, dezavantajları ve beraberinde getirebileceği riskleri üroloji uzmanı ile görüşerek öğrenmelisiniz. Hangi tedavi yönteminin sizin için daha uygun olacağı, yakınmalarınızın sizi ne kadar rahatsız ettiğine bağlıdır. Doğru ve gerekli olan tedavi yoluna kişi ile doktorunun birlikte karar vermesi yerinde bir yaklaşım olacaktır.

Böbrek taşı ağrılarını diğer ağrılardan ayıran karakteristik özerlikleri bulunur. Bunlara dikkat ederek sorununuzun böbrekten kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlayabilirsiniz.

Böbrek taşı ağrıları aniden başlar

Böbreğin içinde birden fazla odacık ve bu odacıkların ağızları vardır. Taş, bu odacıklardan birinin ağzını tıkarsa idrar rahat boşalamaz ve ağrı oluşur. Taş, odacıktan çıkıp kanala düştüğünde ise rahat idrar çıkışı olmadığı için böbreğin dışındaki zar böbrekte biriken idrara bağlı olarak gerilir. Gerilmeyle birlikte ağrı oluşur. Taşın yolculuğu sırasında kanalı yırtarak geçmesi ise hem idrardan kanamanın hem de ciddi ağrıların nedeni olabilir. Ağrının şiddeti hastalığın şiddeti ile orantılı değildir. Böbreğin içinde veya böbrek yolunda hiç oynamayan büyük bir taş ağrı yapmazken küçük bir taş hareket edince veya tıkanıklığa sebep olunca çok şiddetli ağrılara neden olabilir. Bu ağrıların niteliğini ve şiddetini ayırt eden özellikler ise;

• Böbrek taşlarının boyutu bir kum taneciğinden daha büyük ölçülere kadar olabilir.
• Taşların sertliği ve şekli de farklılık gösterebilir.
• Böbrek yolunda bulunduğu konuma göre ağrıyı farklı bölgelerimizde hissettirebilir.
• Ağrının erkeklerde yumurtalıklara, kadınlarda ise vajinal dudaklara yansıması da mümkündür.
• Çok şiddetlidir ancak bazı kişilerde bu şiddet farklılık gösterebilir.
• Aniden başlar.
• Bazen bulantı, kusma ve ateş ağrılara eşlik edebilir.
• Çok keskin bir şekilde hissedilir.